Lidhje

Përvjetore historike gjatë 2016


A burnt B-17C aircraft rests near Hangar Number Five, Hickam Field, following the attack by Japanese aircraft on Pearl Harbor, Hawaii December 7, 1941. December 7, 2011 marks the 70th anniversary of the Pearl Harbor attack in which over 2,400 members of t
A burnt B-17C aircraft rests near Hangar Number Five, Hickam Field, following the attack by Japanese aircraft on Pearl Harbor, Hawaii December 7, 1941. December 7, 2011 marks the 70th anniversary of the Pearl Harbor attack in which over 2,400 members of t

Gjatë vitit të ri 2016 do të shënohen një numër përvjetoresh për zhvillime politike të rëndësishme, si dhe arritje të mëdha shkencore. Në 2016 do të kujtojmë 75 vjetorin e sulmit në Gjirin e Perlave, 25 vjetorin e shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik dhe fillimit të luftrave në ish-Jugosllavi, si dhe 20 vjetorin e klonimit të deles së quajtur Dolly. Po në 2016 do të mbushen 70 vjet që nga hapja e festivalit të Kanës dhe 50 vjet që kur Anglia fitoi Botërorin në finale përballë Gjermanisë.

Më 20 janar 1981 Irani liroi 52 amerikanë të mbajtur peng për 444 ditë, disa minuta pasi presidenca kaloi nga Xhimi Karter tek Ronald Regani.

52 amerikanët ishin marrë peng në ambasadën amerikane në Teheran në vjeshtën e 1979. Presidenti Xhimi Karter humbi mjaft mbështetje nga kriza e pengjeve duke humbur edhe zgjedhjet përballë rivalit republikan Ronald Regan.

10 vjet më pas Iraku pushtoi Kuvajtin. Më 17 janar 1991 filloi operacioni Desert Storm – Stuhia e Shkretëtirës, ku forca të një koalicioni ndërkombëtar sulmuan objekte qeveritare në Bagdat.

Fushata ajrore u pasua nga një ofensivë tokësore duke nxjerrë brenda 100 orësh irakianët nga Kuvajti. Por amerikanët e ndalën ofensivën pa rrëzuar Sadam Huseinin.

Sulmet e 11 shtatorit 2001 e rikthyen vëmendjen tek Sadam Huseini si përkrahës terrorizmi. Kundërshtimi i tij për të lejuar kontroll të plotë nga OKB-ja për armë të paligjshme u bë justifikim për luftën që filloi më 20 mars 2003. Brenda tre javësh nga ndërhyrja nën udhëheqjen amerikane, qeveria e Sadamit u rrëzua. Vetë Sadam Husein u kap dhjetorin e atij viti.

Më 5 korrik 1996 u shënua një lindje e pazakontë. Një qingj i quajtur Dolli lindi në Institutin Roslin në Skoci. Ai hyri në histori si delja e parë e klonuar nga qeliza të marra nga një dele e rritur, të cilat më pas ri-programojnë veten si qelizat bazë për të formuar një krijesë të re.

Shkencëtarët arritën të provojnë më pas se delja Dolly mund të riprodhohej. Por klonimi mbetet një proces i debatueshëm, pasi me kalimin e viteve Dolli shfaqi probleme shëndetësore që nuk vëreheshin në dele të tjera të së njëjtës moshë.

Në ish-Jugosllavi një figure e re politike erdhi në pushtet në 1991. Pak pas marrjes së pushtetit, Sllobodan Millosheviçi u bë shkak për një luftë të gjerë që solli shpërbërjen e ish-Jugosllavisë.

Më 25 qershor 1991, Kroacia dhe Sllovenia shpallën pavarësinë. Sllovenia ishte e para, duke u bërë shkas për një luftë ballkanike 10 vjeçare. Pas shpalljes së pavarësisë nga Kroacia, grupe paraushtarake serbe u mobilizuan dhe filluan të luftojnë me forcat kroate. Një luftë katër vjeçare la pas shkatërrime masive dhe viktima të shumta deri kur Kroacia e fitoi luftën në 1995 duke rimarrë territoret e pushtuara.

Më 18 korrik do të mbushen 80 vjet nga kryengritja e Gjeneral Frankos dhe forcave nacionaliste që shkaktuan Luftën Civile Spanjolle 1936-1939. Gjen. Franko nxiti ushtarët në rebelim kundër qeverisë majtiste demokratike, lufta shpërtheu duke shkaktuar 500 mijë të vdekur dhe duke sjellë Frankon në pushtet për afro katër dekada.

Përkrahësit e gjeneralit e shohin atë si udhëheqësi që ruajti unitetin kombëtar dhe shpëtoi vendin nga bolshevizmi. Kritikët e quajnë diktator që mbajti fashizmin gjallë në vend për 30 vjet pas Luftës II Botërore.

Në 2016 mbushen 50 vjet që nga dita kur Anglia fitoi Botërorin duke mundur Gjermaninë. Geoff Hurst shënoi tre gola kundër Gjermanisë në finalen e 30 korrikut në stadiumin Wembley të Londrës.

Më 19 gusht 1991 do të mbushen 25 vjet nga tentativa për grusht shteti që çoi në shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik. Tentativa nga një grup komunistësh të vijës së ashpër filloi me vënien e udhëheqësit sovjetik Mikhail Gorbaçov nën arrest shtëpie, pasi mendohej se ai do të miratonte një marrëveshje që u jepte sovranitet të gjerë republikave sovjetike. Publiku u mobilizua; dhjetëra mijëra vetë u mblodhën në qendër të Moskës. Mbeten të paharruara pamjet kur Presidenti Boris Jelcin hipi në tank në mes të turmës. Grushti i shtetit dështoi, Gorbaçovi u kthye në Moskë, por u bë shpejt e qartë se nuk gëzonte më të njëjtin kontroll. Estonia, Letonia dhe Lituania fituan pavarësinë dhe në dhjetor 1991 Bashkimi Sovjetik nuk ekzistonte më.

Më 20 shtator 1946 filloi për herë të parë Festivali i Kanës, i cili gjatë gjithë ekzistencës së tij 70 vjeçare ka qenë sinonim i luksit dhe yjeve të kinemasë si Sofia Loren, Pablo Pikaso e të tjerë.

Në tetor të 2016 do të kujtojmë 60 vjetorin e fillimit të protestave studentore në Hungari. Më 23 tetor 1956 filloi një lëvizje kundër regjimit që u shndërrua në përleshje me armë ku gjetën vdekjen 2800 hungarezë dhe 700 trupa sovjetike, të sjella për të shtypur revoltën. Pas revoltës, greva dhe protesta vazhduan për javë me radhë deri kur sovjetikët e shtypën me dhunë kryengritjen në janar 1957.

Rreth 200 mijë hungarezë u arratisën nga vendi; mbi 200 vetë u ekzekutuan për pjesëmarrje në revolucion, përfshirë Imre Nagin, udhëheqës i revoltave. Qeveria komuniste mbajti pushtetin deri në 1989.

Në 2016 mbushen 10 vjet nga vrasja e gazetares ruse Anna Politkovskaja, e cila u qëllua për vdekje më 7 tetor 2006 në ndërtesën ku banonte. Shkrimet e saj në Novaya Gazeta kishin kritikuar ashpër Kremlinin për qëndrimin ndaj Çeçenisë dhe për shkelje e të drejtave të çeçenëve. Në 2014 një gjykatë shpalli fajtorë pesë vetë, katër prej të cilëve çeçenë, por ende nuk është zbuluar se kush dha urdhër për vrasjen.

Më 8 dhjetor 1941 Shtetet e Bashkuara u futën në Luftën II Botërore, pasi Kongresi i shpalli luftë Japonisë, një ditë pas Gjirit të Perlave.

XS
SM
MD
LG