Për të biseduar mbi vlerësimin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve mbi ecurinë e procesit zgjedhor, Zëri i Amerikës intervistoi me telefon për programin televiziv “Ditari” kryetarin e këtij Komisioni, zotin Çlirim Gjata.
Zëri i Amerikës: Zoti Gjata, fillimisht, si do t'i komentonit vlerësimet që ka bërë ODIHR-i, që i ka cilësuar zgjedhjet si nje shans i humbur, jeni dakord me këtë?
Çlirim Gjata: Do të doja që më parë, drejtuesit e lartë politikë të të gjitha krahëve të bënin vlerësimet e tyre me këtë, sidomos në Parlament, forcat pjesëmarrëse në parlameet, të cilat bënë edhe ligjin përkatës për këto zgjedhje. Përsa më përket mua si Kryetar i KQZ-së, por edhe si qytetar, sinqerisht ndjehem i dëshpëruar që ky process u quajt i tillë. Unë do të doja të veçoja anën e mire të këtij raporti, atë që ai ka thënë për punën e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve. Rezulton se në qoftë se ka patur diçka të mire në këtë proces, ajo vjen nga puna e këtij Komisioni.
Zëri i Amerikës: Deri në ç'masë ka ndikuar në mbarëvajtjen e zgjedhjeve presioni i partive politike ndaj administratës zgjedhore në përgjithësi, sepse kjo është edhe ndër kritikat e ODIHR-it?
Çlirim Gjata: Kjo ndikon deri në atë masë, aq sa ka patur edhe mbyllje të disa qendrave të votimit, qëndrime të njëanshme nga ana e KQZV-ve, e deri tek qëndrimet e fundit të largimit, apo vendnumërimit të votave. Ka patur edhe incidente të tipit, të tillë, që i është ndaluar shtetasve e drejta e votës, ose ju është hequr e drejta e votës, me arsyetime fare absurde. Ka një kontradiktë në procesin zgjedhor në Shqipëri, për çfarëdo lloj zgjedhjeje. Ne kemi një process zgjedhor shumë të komplikuar., është shumë i ngarkuar dhe shumë i vështirë për qytetarinë qoftë në momentin e votmit, apo deri në marrjen e rezultateve. Po kështu, është shumë i komplikuar edhe për administratën zgjedhore, sidomos të nivelin e dytë dhe të tretë të Komisioneve Zgjedhore dhe të qendrave të numërimit. Ka një dokumentancion të pafund, ci cili duhet plotësuar për të arritur ato që mund të quhen standarte, ndërkohë që mund të ishte shumë më i thjeshtë; megjithatë, nuk është koha tani për të bërë kritika, por Çështja qëndron në faktin që ne arritëm t’i bëjmë këto zgjedhje, megjithë kushtet tepër, tepër të rënda që u paraqitën, ne arritëm t’I bëjmë këto zgjedhje. Kemi patur një ligj, vetëm 5 javë para dates së zgjedhjeve, ndërkohë që Komsioni i Venecias e ka përcaktuar që minimumi 5 muaj para datës së zgjedhjeve, ligjit duhej të kishte përfunduar. Gjithashtu, vetëm 4 javë para dates së zgjedhjeve u ngritën komisionet dhe jo me 7 anëtarë, por me 13. Po ashtu, tre javë para zgjedhjeve patëm kandidatët, që vazhdoi me një process ankimor. E kështu, vazhdoi zvarrisja e bazës materiale, që u vonua; kjo solli vonesë pas vonese; megjithatë, KQZ ja arriti që ditën e shtunë, pra një ditë para datës së zgjedhjeve, të shpërndante bazën materiale zgjedhore, fletët e votimit, kutitë, në çdo KQQV-ve, të cilat nuk janë pak, por 384. Këtu ka patur mangësi; nuk janë zhvilluar zgjedhje për këshill, apo për ndonjë kandidat në ndonjë komunë, apo bashkie tek tuk, por kjo ka ardhur vetëm për shkak të mangësive që vijnë nga vonesat. Ndërsa përsa i takon ditës së votimit, ajo përgjithësisht ka qenë e qetë. Votimi ka shkuar mirë në Shqipëri. Shikoni, ka një tradicion të mirë në Shqipëri. Gjithmonë ditët e votimit në Shqipëri kanë qenë të qeta, se incidente ka patur, por ajo që do të shënoja unë si incidentin më të rëndë, ishte ngjarja e qendrës së votimit në Kombinat, ku ju hoq e drejta e votës qytetarëve. Fatkeqësia më e madhe qëndron, se KQZ, megjithëse është Insitutucion Kushtetues, nuk ka asgjë në dorë mbi administratën zgjedhore poshtë. Pra, ligji ja ka kufizuar të gjitha kompetencat. Imagjinoni, edhe një sekretar, mund të marri edhe një vulë dhe të largohet, bllokon tërë procesin e numërimit, apo të votimit dhe KQZ nuk ka çfarë bën. Ka një disnivel jashtëzakonisht të madh, midis nivelit professional të KQZ-së; ne kemi një staf juristës, të përgatitur, me përvojë, kemi një staf shumë të mirë ndihmës, ndërsa niveli i komisioneve poshtë, është nivel militantësh partiakë, që pa folur kuptohet për kulturën, apo anën profesionale, i binden 100 për qind kandidatit përkatës të partisë. Kjo është një kontradiktë shumë e madhe që vihet re edhe sot në çështjen e numërimit të votave.
Zëri i Amerikës: Pra, ju mendoni që ky militantizëm po e vonon procesin?
Çlirim Gjata: Absolutisht po. Pamundësi ligjore, dhe mungesa e kompetencave të Komisionit për të ndërhyrë, me iniciativa, për të rivendosur gjendjen, as edhe mjete nuk kemi.
Zëri i Amerikës: Në këto kushte, deri ku ka ecur numërimi i votave dhe a mund të na jepni një vlerësim paraprak për zona të ndryshme?
Çlirim Gjata: Numërimi i votave në përgjithësi ka ecur mirë. Kanë dalë rezultatet e para. Deri tani në KQZ kanë ardhur rreth 20 tabela përfundimtare rezultatesh dhe vazhdojnë të vijnë edhe të tjera. Pra, tregon që procesi i numërimit ka vazhduar i qetë. Gjithashtu, pa incidente mund të them se po vazhdon edhe në Tiranë, pavarësisht se po shkon gjatë dhe po zvarriset për vetë specifikat. Dhe përsa i përket incidenteve, siç e cilësuat edhe ju rastin e Bushatit, unë mund të specifikoj edhe raste të tjera, si ai Mamurrasit, Bushatit, ku patur ushtrim dhune, edhe në jug të vendit, në Patos, ka aty-këtu, si largimi i një sekretari, largimi i një grupi komisionerësh, apo ndërhyrje edhe nga jashtë, e të tjera. Madje, mund t’ju them se kam pare media edhe sot, ka patur deputetë që hynin nëpër vendet e numërimit të votave. Çfarë duan deputetët aty? Lerini, njerëzit të mbarojnë punën e tyre, në fund të fundit, komisonerët e tyre janë, vetë i kanë emëruar. Edhe deputeti duhet të futet aty brenda, tani!
Zëri i Amerikës: Në këto kushte, kur pritet të shpallet rezultati i zgjedhjeve?
Çlirim Gjata: Mund të shkojë gjatë kjo. Tani kemi procesin e numërimit. E rëndësishme është që të mbyllet procesi i numërimit. Sot ditë unë e fillova me një optimizëm të pazakontë. Mendova që gjërat po shkonin mirë, numërimet po shkonin mirë, raporti sot ishte një dush i fohtë, vetëm na ngroh ajo që i kishte vënë pikat mbi I; punën e KQZ-së e kishte vlerësuar, u bë e disata herë që vlerësohet.
Zëri i Amerikës: A keni cilësuar zona të pavlefshme dhe në cilat prej tyre do të ketë rivotim?
Çlirim Gjata: Akoma jo, sepse nuk ka përfunduar akoma procesi i numërimit. Prandaj, siç ju thashë edhe më parë, kemi një proces shumë të koklavitur. Në vend që të ndërhyjmë me shpejtësi, të ndërhyjmë, aty ku nuk janë bërë votimet, të ndërhyjmë që të bëhen, ne duhet të presim që të përfundojë gjithshka, të shpallen rezultatet përfundimtare, të mbarojë procesi ankimor, deri në ankimin e fundit edhe në kolegj, e pastaj të caktojmë zonat e pavlefshme, apo aty ku nuk janë bërë zgjedhje fare.
Zëri i Amerikës: Si do ta cilësonit punën e vëzhguesve vendorë dhe atyre ndërkombëtarë në zgjedhje?
Çlirim Gjata: Bashkëpunuese dhe shumë frytdhënëse. Do të thoja, me përjashtim të një vendimi nga rregulli i vëzhgimit, por që kjo duhet rregulluar edhe me ligj në të ardhmen, apo edhe me akt të KQZ-së, duhet të tregohemi më të kujdeshëm qoftë ne, qoftë vëzhguesit, por në vija të pvrgjithshme, me sa informacion kam, sepse sot kanë filluar raportet e para, mbroj të njëjtën pikëpajme si gjithmonë, që raportet e vëzhguesve, qoftë vendorë, qoftë të huaj, kanë qenë frytdhënëse për punën tonë.
Zëri i Amerikës: Dhe a e kane pasqyruar mediat me objektivitet procesin?
Çlirim Gjata: Këtë mund t’ju përgjigjesha më vonë, pasi të marr mendimin e miqve të mi, apo familjarëve, sepse ajo që kam pare më pak, ka qenë media.
Zëri i Amerikës: Zoti Gjata ju faleminderit dhe ju urojmë punë të mbarë në mbarë procesin e zgjedhjeve.