Studiuesit e ekonomisë shqiptare pohojnë se ndryshimi i formës së bashkëpunimit midis qeverisë me Fondin Monetar Ndërkombëtar është një shenjë e qëndureshmërisë së financave.
Nga marrëveshja detyruese, që përfundon në muajin shkurt, vitin tjetër FMN mund të kalojë në marrëveshje këshilluese me Shqipërinë
Sipas tyre, rritja ekonomike është konfirmuar dhe kurba e borxhit publik shënon për herë të parë rënie këtë vit.
Por sa e rëndësishme është prania e FMN-së në zhvillimet e ekonomisë dhe financave shqiptare?
Studiuesit e ekonomisë besojnë se projekt -buxheti i ri 2017 ka parametrat e një buxheti të stabilizuar. “Ka Ulje të borxhit publik, eleminimin të deficitit buxhetor dhe arritja e një suficiti, sado që minimal, inflacioni vendoset në kufijtë 2-4 për qind dhe parashikohen disa reforma me rëndësi si reforma e ujit dhe ajo e drejtësisë” - thotë studiuesi Adrian Civici, president i Universitetit Europian të Tiranës.
Kjo qëndrueshmëri financiare, pohojnë studiuesit, u arrit falë bashkëpunimit me marrëveshje të detyrueshme me FMN, e cila përfundon në shkurt të vitit të ardhshëm.
Nga ana tjetër, studiuesi Selami Xhepa thotë se Shqipëria ka ende shumë nevojë për praninë e FMN-së. Sipas tij, Largimi i FMN deri në vitin 2013 tregoi se drejtuesit e financave dhe ekonomia në tërësi nuk e kishin pjekurinë dhe qënsdrueshmërinë e duhur për të ruajtur parametrat makro-ekonomikë.
“Sot vendi është përsëri përballë një sfide të ngashme, pasi financat shqiptare e provuan dobinë e kërkesave rigoroze të FMN” - tha zoti Xhepa.
Marrëveshja e detyrueshme me FMN-në mund të ndryshojë nga marsi si një marrëveshje këshilluese, por kjo, pohojnë studiuesit, nuk nënkupton largimin e saj.
“Fondi do të vazhdojë të jetë i pranishëm për të bërë rekomandime dhe për të matur përgjegjshëmrinë e qeverisë, që të mos bëjë lojëra elektorale me financat dhe as masa populiste me pagat, të ardhurat etj., në një vit zgjedhor” - thotë zoti Civici.
Importet dhe konsumi janë të ngjashëm me vitin 2011 dhe 2012.
“Masat e forta fiskale dhe administrative për të disiplinuar tregjet nuk e kanë përmirësuar ekonominë reale të familjeve dhe të firmave shqiptare, ndërsa borxhet u shtuan” - thotë zoti Xhepa.
Ndaj, sipas tij, duhen parë me kujdes ndikimet e tyre në ekonominë reale si varfëria, papunësia, niveli i ulët i të ardhurave, dhe i fuqisë blerëse.
Studiuesit thonë se një transparencë më e madhe nevojitet mbi përdorimin e të ardhurave dhe borxheve, sepse shifrat janë ende të paplota.
Megjithatë FMN u ka kërkuar autoriteteve të vendosin me ligj objektivat për të ulur me një për qind cdo vit borxhin publik dhe të përdorin në gjysmë të viti vetëm gjysmën e huamarrjes së re, për të shmangur keqpërdorimet elektorale të fondeve.
Sepse herë të tjera ka ndodhur që në një vit elektoral fondet harxhohen të gjitha në gjysmën e parë të vitit.