Ligjvenësi amerikan Eliot Engel, numri dy i Komisionit të Dhomës së Përfaqësueve për Marrëdhëniet me Jashtë, thotë në një intervistë për Zërin e Amerikës me rastin e 5 vjetorit të pavarësisë së Kosovës se është e natyrshme që të ketë lidhje të ngushta dhe ndjenja vëllazërimi mes Shqipërisë dhe Kosovës, por komentet për një Shqipëri të madhe nuk mund të jenë kurrë të dobishme.
Zëri i Amerikës: Zoti Engel, tani që Kosova përgatitet të festojë 5-vjetorin e pavarësisë, si e shihni ju sot Kosovën?
Eliot Engel: Së pari, më lejoni të uroj Kosovën gëzuan ditëlindjen, ose gëzuar përvjetorin. Këtë ditë, 17 shkurtin unë e kujtoj lehtë, sepse ditëlindja ime është dita tjetër, 18 shkurti.
Zëri i Amerikës: Gëzuar edhe ju ditëlindjen.
Eliot Engel: Faleminderit. Unë gjithmonë them se një dhuratë e mrekullueshme për ditëlindjen time pesë vjet më parë ishte pavarësia e Kosovës. Ju e dini se për vite me radhë kam folur për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Unë parashikova se kjo do të ndodhte kur të gjithë thoshin se ishte e pamundur. Unë parashikova se një ditë ne të gjithë do të ishim në një Kosovë të lirë e të pavarur. Dhe kjo ndodhi. Mendoj se ka shumë gjëra për të cilat duhet të jemi mirënjohës gjatë pesë viteve të fundit. Ndërtimi i një vendi është punë e vështirë. Disa herë është punë sfilitëse dhe që kërkon nerva. Shumë herë ne urojmë që procesi të jetë më i shpejtë, por gjërat kërkojnë shumë kohë të bëhen. Ne duam të sigurohemi që po veprojmë drejt, në mënyrë që të garantohet qëndrueshmëria e Kosovës për shumë vite që do të vijnë. Prandaj, do të thosha që në këto pesë vitet e fundit Kosova ka hyrë në radhët e demokracive të lira e të pavarura të botës. Janë 98 vende që e kanë njohur pavarësinë e saj dhe unë gjithnjë përpiqem që më shumë ta njohin atë, duke biseduar me ambasadorë, ministra të jashtëm, kryeministra dhe presidentë të çdo vendi që vizitoj ose që më vizitojnë këtu në Uashington për t’u thënë atyre se ka rëndësi që ta njohin Kosovën. Sapo e bëra këtë në një mbledhje që kisha me përfaqësues të Bashkimit Evropian. Pra, për herë të parë pas shumë vitesh kemi një komb shqiptar të lirë; një Shqipëri të lirë e të pavarur, anëtare të NATO-s, një Kosovë të lirë e të pavarur, një shtet krenar. Prandaj jam shumë i gëzuar që në 5 vjetor kemi shumë gjëra për të festuar.
Zëri i Amerikës: Ju thatë se sapo u takuat me përfaqësues të Bashkimit Evropian dhe besoj edhe me zonjën Catherine Ashton që ndodhet në Uashington. Por desha t’ju pyes në lidhje me bisedimet mes Kosovës dhe Serbisë që përfshijnë edhe çështjen e Veriut, ku zonja Ashton po luan rolin e lehtësuesit. Si numri dy i Komisionit të Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Dhomën e Përfaqësuesve, a mendoni se Shtetet e Bashkuara duhet të luajnë një rol më të madh në këtë çështje?
Eliot Engel: Po, ashtu mendoj. Unë mendoj se ka rëndësi që Shtetet e Bashkuara të luajnë një rol kryesor në çdo gjë që ka lidhje me Kosovën dhe Bashkimin Evropian. Populli i Kosovës ka besim te Shtetet e Bashkuara dhe Shtetet e Bashkuara kanë në zemër interesin më të mirë të Kosovës. Ja kam thënë këto shumë herë Sekretares së Shtetit Hillary Clinton dhe kur të kem rastin të takohem me zotin John Kerry pas disa javësh do t’ja theksoj edhe atij. Sa herë që ne në Shtetet e Bashkuara kemi mundësi të luajmë një rol të rëndësishëm konstruktiv, ne duhet ta bëjmë këtë.
Zëri i Amerikës: Nëqoftëse Shtetet e Bashkuara nuk po e luajnë këtë rol, siç po thoni ju tani, përse mendoni se ndodh kjo?
Eliot Engel: Mendoj se ne po luajmë një rol. Megjithatë, kur bisedimet bëhen me ndihmën e Bashkimit Evropian, ndonjëherë Shtetet e Bashkuara tërhiqen pak dhe ia lënë Evropës të marrë iniciativën, sepse në fund të fundit Kosova është në Evropë. Por mendoj se sa herë që e bejmë këtë, ne duhet të jemi atje dhe zëri ynë duhet të dëgjohet, sepse zëri ynë është zë i miqësisë për Kosovën. Mendoj se populli i Kosovës ka besim te Shtetet e Bashkuara më shumë se sa çdo vend tjetër. Edhe unë dëshiroj që Shtetet e Bashkuara të jenë të pranishme, sepse dua të sigurohem që interesat e Kosovës do të mbrohen. Unë e takova zonjën Ashton pak më parë dhe diskutova me të për Kosovën. I thashë asaj se ka shumë rëndësi që të bëhet përparim dhe të ndërmerren hapa që e stabilizojnë Kosovën. I thashë se vizioni im për Kosovën është që ajo të jetë në të ardhmen anëtare e Bashkimit Evropian dhe e NATO-s dhe se kjo ka rëndësi shumë të madhe.
Zëri i Amerikës: Por përpara se Kosova të arrijë të bëhet anëtare e NATO-s dhe e Bashkimit Evropian, asaj do t’i duhet të përmirësojë gjendjen brenda vendit. Ditët e fundit, lidhur me çështjen e liberalizimit të vizave, një raport i Bashkimit Evropian nuk i jepte Kosovës një vlerësim të mirë, por i kërkonte të bëjë më shumë për luftën kundër korrupsionit. Mendoni se Kosova po bën mjaft në këtë aspekt?
Eliot Engel. Është e vështirë për mua të them. Kam folur me kryeministrin Thaçi shumë herë dhe ai gjithmonë më thotë se po bën gjithçka mundet për të luftuar korrupsionin dhe krimin. Siç e dini këto nuk luftohen dot me një të rënë të shkopit por janë probleme të rrënjosura. Por ato duhen luftuar, sepse siç e përmendët edhe ju, në rastin e liberalizimit të vizave, kjo është shumë e rëndësishme dhe unë jam për liberalizimin, Kosova e meriton këtë. Është gjithmonë e lehtë të gjesh vështirësi dhe të meta kur përpiqesh të mohosh ndihmën e dikujt. Por mendoj se në qoftë se Bashkimi Evropian përmend krimin dhe korrupsionin si probleme, atëherë udhëheqësit e Kosovës duhet ta marrin këtë shumë seriozisht dhe ta trajtojnë këtë problem. Unë besoj se ata duhet dhe do ta trajtojnë këtë problem nëse Kosova duhet të ecë përpara. Por unë jam për liberalizimin e vizave. Kosova nuk duhet të trajtohet ndryshe nga vendet e tjera. Por po të isha në vend të tyre, unë do të dëgjoja me shumë vemendje se çfarë thotë Bashkimi Evropian dhe do të përpiqesha ta përdorja këtë si bazë për të përmirësuar vlerësimin për Kosovën.
Zëri i Amerikës: Pikërisht një ditë pas pas kritikave që iu bënë qeverisë së Kosovës për dështim në procesin e liberalizimit të vizave, kryeministri Thaçi tha në parlament se shqiptarët mund të shkojnë në Bashkimin Evropian si një shtet i vetëm, nëse nuk ndryshon qasja e Brukselit ndaj tyre. Kemi parë kohët e fundit një shtim të retorikës nacionaliste si në Shqipëri edhe në Kosovë. A ju shqetëson kjo?
Eliot Engel: Kjo më shqetëson sepse ne luftuam shumë për të patur një Kosovë të lirë e të pavarur. Gjithmonë ka për të patur lidhje të forta mes Shqipërisë dhe Kosovës dhe kjo për arsye të kuptueshme. Në të dy vendet shqiptarët janë shumicë dhe flitet gjuha shqipe. Prandaj është e natyrshme që të ketë lidhje të ngushta dhe ndjenja vëllazërimi. Kjo është një gjë e mirë. Por për mendimin tim komentet për një Shqipëri të madhe nuk mund të jenë kurrë të dobishme. Unë e kam diskutuar këtë me Kryeministrin Thaçi dhe do të bisedoj me të përsëri së shpejti. Më duket se nga nervozizmi ai foli me tone të ashpra, çka është e kuptueshme. Por mendoj se ai e di, ashtu si unë dhe të tjerë, se Kosova është një vend i pavarur dhe do të ketë fatin e vet si vend i pavarur. Ne i kërkojmë Beogradit të heqë strukturat paralele nga veriu i Mitrovicës dhe e bëjmë këtë sepse qeveria e Prishtinës është e vetmja që ka autoritetin për të qeverisur gjithë Kosovën. Kjo ishte një fitore e arritur me shumë mundim. Ne nuk duhet ta humbasim këtë fitore duke e bërë Kosovën dhe Shqipërinë një vend të vetëm. Gjithmonë do të ketë unitet dhe vëllazërim mes tyre, por Kosova është Kosovë dhe Shqipëria Shqipëri.
Zëri i Amerikës: Ku e shikoni sfidën kryesore për Kosovën sot për sot?
Eliot Engel: Para disa ditësh u takova me Kryeministrin serb, Ivica Daçiç këtu në Uashington. Ishte hera e parë që e takoja. Ne patëm një bisedë që mendoj se ishte e mirë dhe pragmatike. I thashë atij se Serbia duhet të heqë të gjitha institucionet paralele në Veri, se Serbia duhet të respektojë të gjitha marrëveshjet e arritura deri tani. Sepse siç e dini janë arritur shumë marrëveshje mes Serbisë dhe Kosovës, por pala serbe nuk i zbaton. Prandaj mendoj se institucionet paralele duhet të hiqen dhe ne do të bëjmë ç’është e mundur për të forcuar kontrollin e qeverisë së Prishtinës në të gjithë Kosovën.
Zëri i Amerikës: Zoti Engel, tani që Kosova përgatitet të festojë 5-vjetorin e pavarësisë, si e shihni ju sot Kosovën?
Eliot Engel: Së pari, më lejoni të uroj Kosovën gëzuan ditëlindjen, ose gëzuar përvjetorin. Këtë ditë, 17 shkurtin unë e kujtoj lehtë, sepse ditëlindja ime është dita tjetër, 18 shkurti.
Zëri i Amerikës: Gëzuar edhe ju ditëlindjen.
Eliot Engel: Faleminderit. Unë gjithmonë them se një dhuratë e mrekullueshme për ditëlindjen time pesë vjet më parë ishte pavarësia e Kosovës. Ju e dini se për vite me radhë kam folur për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Unë parashikova se kjo do të ndodhte kur të gjithë thoshin se ishte e pamundur. Unë parashikova se një ditë ne të gjithë do të ishim në një Kosovë të lirë e të pavarur. Dhe kjo ndodhi. Mendoj se ka shumë gjëra për të cilat duhet të jemi mirënjohës gjatë pesë viteve të fundit. Ndërtimi i një vendi është punë e vështirë. Disa herë është punë sfilitëse dhe që kërkon nerva. Shumë herë ne urojmë që procesi të jetë më i shpejtë, por gjërat kërkojnë shumë kohë të bëhen. Ne duam të sigurohemi që po veprojmë drejt, në mënyrë që të garantohet qëndrueshmëria e Kosovës për shumë vite që do të vijnë. Prandaj, do të thosha që në këto pesë vitet e fundit Kosova ka hyrë në radhët e demokracive të lira e të pavarura të botës. Janë 98 vende që e kanë njohur pavarësinë e saj dhe unë gjithnjë përpiqem që më shumë ta njohin atë, duke biseduar me ambasadorë, ministra të jashtëm, kryeministra dhe presidentë të çdo vendi që vizitoj ose që më vizitojnë këtu në Uashington për t’u thënë atyre se ka rëndësi që ta njohin Kosovën. Sapo e bëra këtë në një mbledhje që kisha me përfaqësues të Bashkimit Evropian. Pra, për herë të parë pas shumë vitesh kemi një komb shqiptar të lirë; një Shqipëri të lirë e të pavarur, anëtare të NATO-s, një Kosovë të lirë e të pavarur, një shtet krenar. Prandaj jam shumë i gëzuar që në 5 vjetor kemi shumë gjëra për të festuar.
Zëri i Amerikës: Ju thatë se sapo u takuat me përfaqësues të Bashkimit Evropian dhe besoj edhe me zonjën Catherine Ashton që ndodhet në Uashington. Por desha t’ju pyes në lidhje me bisedimet mes Kosovës dhe Serbisë që përfshijnë edhe çështjen e Veriut, ku zonja Ashton po luan rolin e lehtësuesit. Si numri dy i Komisionit të Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Dhomën e Përfaqësuesve, a mendoni se Shtetet e Bashkuara duhet të luajnë një rol më të madh në këtë çështje?
Eliot Engel: Po, ashtu mendoj. Unë mendoj se ka rëndësi që Shtetet e Bashkuara të luajnë një rol kryesor në çdo gjë që ka lidhje me Kosovën dhe Bashkimin Evropian. Populli i Kosovës ka besim te Shtetet e Bashkuara dhe Shtetet e Bashkuara kanë në zemër interesin më të mirë të Kosovës. Ja kam thënë këto shumë herë Sekretares së Shtetit Hillary Clinton dhe kur të kem rastin të takohem me zotin John Kerry pas disa javësh do t’ja theksoj edhe atij. Sa herë që ne në Shtetet e Bashkuara kemi mundësi të luajmë një rol të rëndësishëm konstruktiv, ne duhet ta bëjmë këtë.
Zëri i Amerikës: Nëqoftëse Shtetet e Bashkuara nuk po e luajnë këtë rol, siç po thoni ju tani, përse mendoni se ndodh kjo?
Eliot Engel: Mendoj se ne po luajmë një rol. Megjithatë, kur bisedimet bëhen me ndihmën e Bashkimit Evropian, ndonjëherë Shtetet e Bashkuara tërhiqen pak dhe ia lënë Evropës të marrë iniciativën, sepse në fund të fundit Kosova është në Evropë. Por mendoj se sa herë që e bejmë këtë, ne duhet të jemi atje dhe zëri ynë duhet të dëgjohet, sepse zëri ynë është zë i miqësisë për Kosovën. Mendoj se populli i Kosovës ka besim te Shtetet e Bashkuara më shumë se sa çdo vend tjetër. Edhe unë dëshiroj që Shtetet e Bashkuara të jenë të pranishme, sepse dua të sigurohem që interesat e Kosovës do të mbrohen. Unë e takova zonjën Ashton pak më parë dhe diskutova me të për Kosovën. I thashë asaj se ka shumë rëndësi që të bëhet përparim dhe të ndërmerren hapa që e stabilizojnë Kosovën. I thashë se vizioni im për Kosovën është që ajo të jetë në të ardhmen anëtare e Bashkimit Evropian dhe e NATO-s dhe se kjo ka rëndësi shumë të madhe.
Zëri i Amerikës: Por përpara se Kosova të arrijë të bëhet anëtare e NATO-s dhe e Bashkimit Evropian, asaj do t’i duhet të përmirësojë gjendjen brenda vendit. Ditët e fundit, lidhur me çështjen e liberalizimit të vizave, një raport i Bashkimit Evropian nuk i jepte Kosovës një vlerësim të mirë, por i kërkonte të bëjë më shumë për luftën kundër korrupsionit. Mendoni se Kosova po bën mjaft në këtë aspekt?
Eliot Engel. Është e vështirë për mua të them. Kam folur me kryeministrin Thaçi shumë herë dhe ai gjithmonë më thotë se po bën gjithçka mundet për të luftuar korrupsionin dhe krimin. Siç e dini këto nuk luftohen dot me një të rënë të shkopit por janë probleme të rrënjosura. Por ato duhen luftuar, sepse siç e përmendët edhe ju, në rastin e liberalizimit të vizave, kjo është shumë e rëndësishme dhe unë jam për liberalizimin, Kosova e meriton këtë. Është gjithmonë e lehtë të gjesh vështirësi dhe të meta kur përpiqesh të mohosh ndihmën e dikujt. Por mendoj se në qoftë se Bashkimi Evropian përmend krimin dhe korrupsionin si probleme, atëherë udhëheqësit e Kosovës duhet ta marrin këtë shumë seriozisht dhe ta trajtojnë këtë problem. Unë besoj se ata duhet dhe do ta trajtojnë këtë problem nëse Kosova duhet të ecë përpara. Por unë jam për liberalizimin e vizave. Kosova nuk duhet të trajtohet ndryshe nga vendet e tjera. Por po të isha në vend të tyre, unë do të dëgjoja me shumë vemendje se çfarë thotë Bashkimi Evropian dhe do të përpiqesha ta përdorja këtë si bazë për të përmirësuar vlerësimin për Kosovën.
Zëri i Amerikës: Pikërisht një ditë pas pas kritikave që iu bënë qeverisë së Kosovës për dështim në procesin e liberalizimit të vizave, kryeministri Thaçi tha në parlament se shqiptarët mund të shkojnë në Bashkimin Evropian si një shtet i vetëm, nëse nuk ndryshon qasja e Brukselit ndaj tyre. Kemi parë kohët e fundit një shtim të retorikës nacionaliste si në Shqipëri edhe në Kosovë. A ju shqetëson kjo?
Eliot Engel: Kjo më shqetëson sepse ne luftuam shumë për të patur një Kosovë të lirë e të pavarur. Gjithmonë ka për të patur lidhje të forta mes Shqipërisë dhe Kosovës dhe kjo për arsye të kuptueshme. Në të dy vendet shqiptarët janë shumicë dhe flitet gjuha shqipe. Prandaj është e natyrshme që të ketë lidhje të ngushta dhe ndjenja vëllazërimi. Kjo është një gjë e mirë. Por për mendimin tim komentet për një Shqipëri të madhe nuk mund të jenë kurrë të dobishme. Unë e kam diskutuar këtë me Kryeministrin Thaçi dhe do të bisedoj me të përsëri së shpejti. Më duket se nga nervozizmi ai foli me tone të ashpra, çka është e kuptueshme. Por mendoj se ai e di, ashtu si unë dhe të tjerë, se Kosova është një vend i pavarur dhe do të ketë fatin e vet si vend i pavarur. Ne i kërkojmë Beogradit të heqë strukturat paralele nga veriu i Mitrovicës dhe e bëjmë këtë sepse qeveria e Prishtinës është e vetmja që ka autoritetin për të qeverisur gjithë Kosovën. Kjo ishte një fitore e arritur me shumë mundim. Ne nuk duhet ta humbasim këtë fitore duke e bërë Kosovën dhe Shqipërinë një vend të vetëm. Gjithmonë do të ketë unitet dhe vëllazërim mes tyre, por Kosova është Kosovë dhe Shqipëria Shqipëri.
Zëri i Amerikës: Ku e shikoni sfidën kryesore për Kosovën sot për sot?
Eliot Engel: Para disa ditësh u takova me Kryeministrin serb, Ivica Daçiç këtu në Uashington. Ishte hera e parë që e takoja. Ne patëm një bisedë që mendoj se ishte e mirë dhe pragmatike. I thashë atij se Serbia duhet të heqë të gjitha institucionet paralele në Veri, se Serbia duhet të respektojë të gjitha marrëveshjet e arritura deri tani. Sepse siç e dini janë arritur shumë marrëveshje mes Serbisë dhe Kosovës, por pala serbe nuk i zbaton. Prandaj mendoj se institucionet paralele duhet të hiqen dhe ne do të bëjmë ç’është e mundur për të forcuar kontrollin e qeverisë së Prishtinës në të gjithë Kosovën.
