Shkarkimi dhe zëvendësimi i kreut të Shërbimit Informativ Shtetëtor, Bahri Shaqiri, u prit me reagime të shumta në Shqipëri. Opozita e akuzon kryeministrin Berisha se po përpiqet të verë nën kontroll institucionet e pavarura. Deri tani nga qeveria nuk ka patur ndonjë reagim për t’iu përgjigjur kritikave; dhe megjithë përpjekjet e Zërit të Amerikës, zyrtarët e kontaktuar nuk pranuan të komentonin. Në emisionin Ditari kishim të ftuar në linjë telefonike për një bisedë të drejtpërdrejtë ish-presidentin e Shqipërisë Bamir Topi, i cili gjatë mandatit të tij, është përballur me çështjen e ndryshimit të kreut të SHISH-it.
Zëri i Amerikës: Zoti Topi, vendimi i djeshëm për shkarkimin e drejtorit të Shërbimeve sekrete Bahri Shaqiri është shoqëruar me reagime të shumta. Ju si e shihni një lëvizje të tillë?
Bamir Topi: Për mua personalisht nuk ka absolutisht asnjë lloj surprize, pasi gjithçka është paralajmëruar nga unë katër vite më parë, pikërisht në prag të ndryshimeve kushtetuese të vitit 2008, kur shikohej qartë një marrje e plotë e kompetencave, sidomos ajo që kishte të bënte me zgjedhjen me një votë të thjeshtë mazhoritare të Presidentit të Republikës. Fill mbas kësaj, pastaj gjithçka do të kishte të bënte – sikurse po ndodh realisht – me zgjedhje partiake e jo politike, sepse politike pa dyshim që është, e krerëve më të rëndësishëm të institucioneve kushtetuese, duke bërë një hap të rëndësishëm mbrapa, duke iu larguar atyre standarteve të cilat ne me shumë mundim kemi kërkuar t’i realizojmë dhe t’i vendosim në kushtet e shtetit të së drejtës. Nga kjo pikëpamje, ky shkarkim pa dyshim që sjell shumë pikëpyetje për ecurinë e këtij institucioni i cili, për hir të së vërtetës, ka qenë një institucion që arriti në standarte të larta, duke iu larguar në mënyrë definitive atyre institucioneve që kishin ndikim nga politika dhe që padyshim i shërbenin politikës. Institucioni i Shërbimit Informativ Shtetëror u vendos në standarte, pati një bashkëpunim shumë të rëndësishëm me aleatët tanë dhe këto fjalë pozitive kanë ardhur jo vetëm nga ndërkombëtarët, por këtë konsideratë e kam shprehur edhe unë.
Zëri i Amerikës: Në kohën që ishit ju president a ju ka ardhur ju ndonjë propozim zyrtar nga kryeministri Berisha për shkarkimin e zotit Shaqiri?
Bamir Topi: Jo, nuk ka patur absolutisht asnjë propozim. I vetmi debat publik ka qenë ai që kishte të bënte me ndryshimin e ligjit për Shërbimin Informativ Shtetëror, ligj i cili nuk ishte në standarte. Pati kontestim nga disa deputetë, edhe të mazhorancës, në komisionin e sigurisë dhe pati edhe një lloj kontestimi dhe nga aleatët tanë, sepse një ligj i ndryshuar pa u konsultuar me aleatët, dhe sidomos me aleatin kryesor Shtetet e Bashkuara të Amerikës, padyshim që nuk ofronte asnjë lloj sinjali pozitiv që ky institucion të mund të vendosej në standartet e NATO-s.
Zëri i Amerikës: Zoti Topi, marrëdhëniet e kryeminsitrit Berisha me shefin e shërbimeve të zbulimit ishin të vështira dhe në kushte të tilla edhe bashkëpunimi institucional dhe kryerja e punës për këtë sektor nuk mund t’i kenë shpëtuar ndikimit. Në qoftë se kreu i ekzekutivit kërkon të ketë një njeri qe e beson dhe me të cilin mund të bashkëpunojë, përse nuk ka qënë e mundur zgjidhja e kësaj çështjeje gjatë gjithë këtyre viteve me një kandidaturë të përshtatshme?
Bamir Topi: Une besoj që në një shtet demokratik, në një shtet të së drejtës, ecuria e reformave dhe punët e institucioneve nuk varen dhe nuk duhet të varen nga vullneti subjektiv i një individi, qoftë ky dhe kryetari i mazhorancës. Edhe emri, Shërbimi Informativ Shtetëror, është i qartë që ka të bëjë me një shërbim që i shërben shtetit dhe interesave kombëtare. Kjo është arsyeja që, në një marrëdhënie kushtetuese, propozohet nga kryeministri dhe dekretohet nga presidenti. Unë mendoj që nuk janë vullnetet politike, partiake, por janë pikërisht standartet e shtetit ligjor që duhet të vendosen në themel të institucioneve kushtetuese. Ka një tendencë të qartë e cila po implementohet çdo ditë. Ka shenja ka simptoma të qarta të një politike totalitariste, të cilën Shqipëria e ka flakur tej qysh në vitin 1992. Ka tendenca për të kapur të gjitha pushtetet dhe brenda dy-tre javësh ka patur ndryshime të rëndësishme në institucione të rëndësishme kushtetuese dhe të gjitha janë kandidatura politike që vijnë nga mazhoranca.
Zëri i Amerikës: Kryeministri po akuzohet nga ju por është akuzuar edhe këto ditë se po përpiqet të verë nën kontroll institucionet, dhe këtu është përmendur edhe rasti i Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe emërimi i nën kryetarit të ri. Në fund të mandatit tuaj ju patët mundësi ta bënit emërimin, por nuk e bëtë. Përse nuk e çuat deri në fund procesin e nisur me emërimin e nën kryetarit të KLD-së?
Bamir Topi: Unë zhvillova një betejë shumë parimore në Këshillin e Lartë të Drejtësisë, duke u lënë të kuptojnë atyre që mendonin se Presidenti i ri duhet të zgjidhte nën kryetarin – ndërkohë që kishte akoma edhe tre muaj të mandatit tim presidencial – se institucionet nuk mund të krijojnë vakum. Ishte një tendencë e qartë e cila u vërtetua që kërkonte pikërisht emërtesën e një kandidature që vinte nga mazhoranca. Fakti i këtij shkarkimi dhe i emërimit të një njeriu që ka lidhje të drejtpërdrejta me politikën e mazhorancës tregon edhe një herë që tentativa e kryeministrit është e qartë: për të kapur çdo institucion dhe për të futur edhe një herë – paradoksalisht, sepse jemi në vitin 2012 – një frymë totalitare në kontrollin e të gjitha institucioneve. Kjo ka qenë arsyeja që unë e kam mbrojtur në mënyrë parimore dhe nuk është realizuar si votim sepse votimi ka qenë fare i paqartë, gati gati ekuivalent në Këshillin e Lartë të Drejtësisë. Për të mos e vendosur votimin në dyshim, sepse kishte të bënte me një çështje parimore dhe me një individ konkret, unë e lashë që të shkonte ashtu sikurse u realizua, me vullnetin e paralajmëruar për vendosjen e një kandidature politike. Për fat të keq ndodhi kështu.
Zëri i Amerikës: Zoti Topi, ju që në muajt e fundit të mandatit tuaj si president latë të kuptohej rikthimin në politikë dhe ndërkohë i keni marrë kontaktet e para me Frymen e Re Demokratike, duke deklaruar se nga "fundi i këtij muaji do të realizohet hapi përfundimtar". Cili do të jetë angazhimi juaj në këtë forcë politike, e cila që në lindje u pagëzua nga shtypi si Partia e zotit Topi?
Bamir Topi: Së pari, do të thoja që ky lloj kontradicioni që merr emrin e një individi do të ishte i papranueshëm për mua. Në fakt është: Partia Fryma e re Demokratike, e themeluar nga kolegë të mi, mjaft të nderuar. Unë kam bërë një prononcim publik dhe një hap, i cili është deklaruar, drejt afrimit me këtë parti politike. Në rast se ka pasur një lloj mëdyshjeje për të hyrë ose jo, tani unë e them me bindje që është detyrim për t’u futur në poltikë, për të rikthyer në mënyrë të qartë debatin demokratik dhe për t’i khtyer ato standarte që, sikurse e trajtuam në bisedën tonë në mjaft linja, po shkojnë duke u përkeqësuar. Unë mund të deklaroj me plot gojë sot që fundi i gushtit dhe fillimi i shtatorit do të jenë pikërisht ato ditë ku unë do të rifilloj karrierën time në politikë me Frymën e Re Demokratike.
Zëri i Amerikës: Zoti Topi, vendimi i djeshëm për shkarkimin e drejtorit të Shërbimeve sekrete Bahri Shaqiri është shoqëruar me reagime të shumta. Ju si e shihni një lëvizje të tillë?
Bamir Topi: Për mua personalisht nuk ka absolutisht asnjë lloj surprize, pasi gjithçka është paralajmëruar nga unë katër vite më parë, pikërisht në prag të ndryshimeve kushtetuese të vitit 2008, kur shikohej qartë një marrje e plotë e kompetencave, sidomos ajo që kishte të bënte me zgjedhjen me një votë të thjeshtë mazhoritare të Presidentit të Republikës. Fill mbas kësaj, pastaj gjithçka do të kishte të bënte – sikurse po ndodh realisht – me zgjedhje partiake e jo politike, sepse politike pa dyshim që është, e krerëve më të rëndësishëm të institucioneve kushtetuese, duke bërë një hap të rëndësishëm mbrapa, duke iu larguar atyre standarteve të cilat ne me shumë mundim kemi kërkuar t’i realizojmë dhe t’i vendosim në kushtet e shtetit të së drejtës. Nga kjo pikëpamje, ky shkarkim pa dyshim që sjell shumë pikëpyetje për ecurinë e këtij institucioni i cili, për hir të së vërtetës, ka qenë një institucion që arriti në standarte të larta, duke iu larguar në mënyrë definitive atyre institucioneve që kishin ndikim nga politika dhe që padyshim i shërbenin politikës. Institucioni i Shërbimit Informativ Shtetëror u vendos në standarte, pati një bashkëpunim shumë të rëndësishëm me aleatët tanë dhe këto fjalë pozitive kanë ardhur jo vetëm nga ndërkombëtarët, por këtë konsideratë e kam shprehur edhe unë.
Zëri i Amerikës: Në kohën që ishit ju president a ju ka ardhur ju ndonjë propozim zyrtar nga kryeministri Berisha për shkarkimin e zotit Shaqiri?
Bamir Topi: Jo, nuk ka patur absolutisht asnjë propozim. I vetmi debat publik ka qenë ai që kishte të bënte me ndryshimin e ligjit për Shërbimin Informativ Shtetëror, ligj i cili nuk ishte në standarte. Pati kontestim nga disa deputetë, edhe të mazhorancës, në komisionin e sigurisë dhe pati edhe një lloj kontestimi dhe nga aleatët tanë, sepse një ligj i ndryshuar pa u konsultuar me aleatët, dhe sidomos me aleatin kryesor Shtetet e Bashkuara të Amerikës, padyshim që nuk ofronte asnjë lloj sinjali pozitiv që ky institucion të mund të vendosej në standartet e NATO-s.
Zëri i Amerikës: Zoti Topi, marrëdhëniet e kryeminsitrit Berisha me shefin e shërbimeve të zbulimit ishin të vështira dhe në kushte të tilla edhe bashkëpunimi institucional dhe kryerja e punës për këtë sektor nuk mund t’i kenë shpëtuar ndikimit. Në qoftë se kreu i ekzekutivit kërkon të ketë një njeri qe e beson dhe me të cilin mund të bashkëpunojë, përse nuk ka qënë e mundur zgjidhja e kësaj çështjeje gjatë gjithë këtyre viteve me një kandidaturë të përshtatshme?
Bamir Topi: Une besoj që në një shtet demokratik, në një shtet të së drejtës, ecuria e reformave dhe punët e institucioneve nuk varen dhe nuk duhet të varen nga vullneti subjektiv i një individi, qoftë ky dhe kryetari i mazhorancës. Edhe emri, Shërbimi Informativ Shtetëror, është i qartë që ka të bëjë me një shërbim që i shërben shtetit dhe interesave kombëtare. Kjo është arsyeja që, në një marrëdhënie kushtetuese, propozohet nga kryeministri dhe dekretohet nga presidenti. Unë mendoj që nuk janë vullnetet politike, partiake, por janë pikërisht standartet e shtetit ligjor që duhet të vendosen në themel të institucioneve kushtetuese. Ka një tendencë të qartë e cila po implementohet çdo ditë. Ka shenja ka simptoma të qarta të një politike totalitariste, të cilën Shqipëria e ka flakur tej qysh në vitin 1992. Ka tendenca për të kapur të gjitha pushtetet dhe brenda dy-tre javësh ka patur ndryshime të rëndësishme në institucione të rëndësishme kushtetuese dhe të gjitha janë kandidatura politike që vijnë nga mazhoranca.
Zëri i Amerikës: Kryeministri po akuzohet nga ju por është akuzuar edhe këto ditë se po përpiqet të verë nën kontroll institucionet, dhe këtu është përmendur edhe rasti i Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe emërimi i nën kryetarit të ri. Në fund të mandatit tuaj ju patët mundësi ta bënit emërimin, por nuk e bëtë. Përse nuk e çuat deri në fund procesin e nisur me emërimin e nën kryetarit të KLD-së?
Bamir Topi: Unë zhvillova një betejë shumë parimore në Këshillin e Lartë të Drejtësisë, duke u lënë të kuptojnë atyre që mendonin se Presidenti i ri duhet të zgjidhte nën kryetarin – ndërkohë që kishte akoma edhe tre muaj të mandatit tim presidencial – se institucionet nuk mund të krijojnë vakum. Ishte një tendencë e qartë e cila u vërtetua që kërkonte pikërisht emërtesën e një kandidature që vinte nga mazhoranca. Fakti i këtij shkarkimi dhe i emërimit të një njeriu që ka lidhje të drejtpërdrejta me politikën e mazhorancës tregon edhe një herë që tentativa e kryeministrit është e qartë: për të kapur çdo institucion dhe për të futur edhe një herë – paradoksalisht, sepse jemi në vitin 2012 – një frymë totalitare në kontrollin e të gjitha institucioneve. Kjo ka qenë arsyeja që unë e kam mbrojtur në mënyrë parimore dhe nuk është realizuar si votim sepse votimi ka qenë fare i paqartë, gati gati ekuivalent në Këshillin e Lartë të Drejtësisë. Për të mos e vendosur votimin në dyshim, sepse kishte të bënte me një çështje parimore dhe me një individ konkret, unë e lashë që të shkonte ashtu sikurse u realizua, me vullnetin e paralajmëruar për vendosjen e një kandidature politike. Për fat të keq ndodhi kështu.
Zëri i Amerikës: Zoti Topi, ju që në muajt e fundit të mandatit tuaj si president latë të kuptohej rikthimin në politikë dhe ndërkohë i keni marrë kontaktet e para me Frymen e Re Demokratike, duke deklaruar se nga "fundi i këtij muaji do të realizohet hapi përfundimtar". Cili do të jetë angazhimi juaj në këtë forcë politike, e cila që në lindje u pagëzua nga shtypi si Partia e zotit Topi?
Bamir Topi: Së pari, do të thoja që ky lloj kontradicioni që merr emrin e një individi do të ishte i papranueshëm për mua. Në fakt është: Partia Fryma e re Demokratike, e themeluar nga kolegë të mi, mjaft të nderuar. Unë kam bërë një prononcim publik dhe një hap, i cili është deklaruar, drejt afrimit me këtë parti politike. Në rast se ka pasur një lloj mëdyshjeje për të hyrë ose jo, tani unë e them me bindje që është detyrim për t’u futur në poltikë, për të rikthyer në mënyrë të qartë debatin demokratik dhe për t’i khtyer ato standarte që, sikurse e trajtuam në bisedën tonë në mjaft linja, po shkojnë duke u përkeqësuar. Unë mund të deklaroj me plot gojë sot që fundi i gushtit dhe fillimi i shtatorit do të jenë pikërisht ato ditë ku unë do të rifilloj karrierën time në politikë me Frymën e Re Demokratike.