Akullnajat e Groenlandës po shkrijnë më me shpejtësi sesa c’ishte parashikuar, sipas një studimi të ri të bërë publik në revistën e Akademisë Kombëtare të Shkencave që kombinon të dhëna të satelitëve të NASA-s me misione hapësinore. Këto gjetje tregojnë se komunitete bregdetare në gjithë botën mund të rrezikohen më shpejt nga c’mendohej nga ngritja e nivelit të detit.
Studimi i ri është i pari që shpjegon hollësisht se si po ndryshojnë shtresat e akullit dhe akullnajat, thotë autorja kryesore e studimit Beata Csatho, një profesore gjeologjie në Universitetin e Bufalos.
“Është interesante të shohësh përmes këtyre të dhënave komplekse, se si shfaqen disa prirje”.
Groenlanda është një ishull shumë i madh. Nëse do të ishte një vend, do të ishte e 12-ta në botë për nga përmasat. 80 për qind e saj është e mbuluar nga akulli. Dhe nëse i gjithë ky akull shkrihet, niveli global i detit do të rritej mbi shtatë metra.
Modelet aktuale të klimës parashikojnë shkrirje në të gjithë shtresën e akullit, mbështetur në të dhënat nga katër akullnajat. Studimi i ri përdor një tabelë masive të dhënash nga rritje niveli të sipërfaqeve në 1 mijë pika.
“Të gjithë e dimë që akulli po shkrin dhe që po humbim akull. Por këto të dhëna të fundit përfshijnë edhe një model vendndodhjeje të shkrirjes dhe gjithashtu të kohës, domethënë se cilat zona po ndryshojnë më me shpejtësi, cilat po ndryshojnë në një mënyrë që nuk e kishim parashikuar”.
Shkencëtarët i krahasuan të dhënat me modelet aktuale të klimës për Groenlandën. Në disa pika ka përputhjë, por Csatho thotë se modelet e vjetra janë shumë të kufizuara.
“Prandaj me më shumë të dhëna, kemi një mënyrë më të saktë për të kuptuar sesi ndryshojnë pllakat e akullit dhe duke e ditur këtë, mund të parashikojmë më mirë se c’mund të bëjmë në të ardhmen.”
Studimi arrin në përfundimin se akullnajat që gjenden pranë njëra-tjetrës, nuk kanë ndryshuar domosdoshmërisht njëlloj. Disa u bënë më të dendura edhe kur ndryshuan temperaturat. Të tjera u shkrinë me shpëjtësi. Ndërsa dis ate tjera herë beheshin më të denduara dhe herë më të holla, duke ndryshuar prirjen befasisht. Csatho thotë se studiuesit po ndiqnin modele që pasqyronin efektet lokale si temperaturat e oqeaneve, hidrologjia dhe uji nën akullnaja.
“Për shembull, nëse akulli bëhet më i ngrohtë, akullnaja lëviz më me shpejtësi që do të thotë se sasia e akullit që arrin në oqean është më e madhe. E quajmë dinamikë e akullit. Është një pjesë shumë e rëndësishme e të kuptuarit të asaj që ndodh. Kjo është mënyra sesi akullnajat dhe shtresat e akullit reagojnë ndaj ndryshimit të klimës”.
Csatho thotë se studimi tregon se pse vëzhgimi i vazhdueshëm dhe i hollësishëm është kritik. Ajo thotë se duke pasur parasysh natyrën komplekse të prirjeve të akullnajave, të dhënat e sakta janë thelbësore për të ndërtuar modele më të mira. Dhe këto modele mund të ndihmojnë komunitetet bregdetare t’i përgjigjën rritjes së nivelit të detit.