Dhoma Amerikane e Tregtisë publikoi sot Raportin mbi Agjendën e Investimeve dhe 40 Rekomandime mbi Përmirësimin e Klimës së Biznesit në Shqipëri.
Krahas një strategjie për thithjen e investimeve të huaja, Dhoma Amerikane shtimin e masave kundër korrupsionit.
Raporti u përgatit pas intervistimit të 220 bizneseve shqiptare dhe ndërkombëtare mbi punën dhe vështirësitë e tyre konkrete në terren.
Në raport thuhet se rasti kur një investues amerikan i profilit të lartë nuk mundi të investonte në aeroportin kryesor të Shqipërisë, nxori në dritë problemet e mëdha me zbatimin e kontratave.
Shqipëria zbriti 19 pikë në renditjen e Bankës Botërore, sipas Raportit të saj “Bëj Biznes”, duke humbur terren përballë ekonomive konkurruese rajonale.
Ndërkohë, në Indeksi Vjetor i Biznesit të AmCham besueshmëria ra me 5 pikë përqindje - rënia më e madhe e besimit të komunitetit të AmCham në tetë vjet.
Këto tre zhvillime e shtynë AmCham të rendiste 40 rekomandime autoriteteve shqiptare për të përmirësuar konkurrueshmërinë e ekonomisë shqiptare dhe përmirësimin e klimës së biznesit.
Më kryesori sipas saj, është hartimi i një strategjie për të tërhequr investimet e huaja direkte në sektorët strategjikë të ekonomisë, dhe vëzhgimi i saj nga nivelet më të larta të qeverisë.
Kjo nevojitet për të fuqizuar këta sektorë, për të ngritur infrastrukturën mbështetëse, për të reduktuar përqëndrimin e tregut dhe proceset e paefektshme.
“Zhvillimi dhe zbatimi i një programi efektiv kundër korrupsionit, për të ndërtuar besimin e publikut përmes luftës pa kompromis ndaj kësaj dukurie me masa ndëshkuese dhe me transparencë. Po ashtu nevojitet rritja e transaprencës dhe një sistem i hapur i prokurimeve publike larg ndikimeve politike” - thuhet në Raportin e Dhomës Amerikane të Tregtisë.
Mes kërkesave të tjera janë edhe konsultimet publike me qytetarët dhe investuesit, një sistem modern taksash, për të rritur konkurrueshmërinë dhe investimet atraktive, rritja e eksporteve shqiptare ne tregjet ndërkombëtare, zhvendosja nga ekonomia e parave cash tek economia digjitale si dhe trajnimi i punëtorëve në botën post-pandemike.
AmCham kreu vitin e fundit një seri vëzhgimesh dhe analiza me ekspertë për të parë klimën e investimeve dhe të biznesit në Shqipëri. “Sfidat e Shqipërisë në rrugën drejt integrimit në Bashkimin Europian, janë po aq të mëdha sa edhe mundësitë e gjera për t’u shfrytëzuar”, - thuhet në raport.
Nga një anë, vëzhgimet e komunitetit të biznesit, që konfirmohen edhe nga raporte të besueshme ndërkombëtare, flasin për një klimë biznesi joefektive dhe të shtrenjtë në Shqipëri, vështirësi u përkeqësuan gjatë periudhës së pandemisë.
Por nga ana tjetër, Shqipëria ka vend-ndodhje dhe burime natyrore si dhe një fuqi punëtore të talentuar.
“Hapat e reja drejt BE-së dhe marrëveshja e fundit ekonomike me SHBA-të ofrojnë mundësi unike e të mëdha në periudhë afatgjatë” - theksohet në raport.
Edhe organizata të tjera biznesi dhe qendra studimore vlerësojnë se korrupsioni mbetet pengesë kryesore në zhvillimin e Shqipërisë, sepse është ngritur deri në nivelin e kapjes së shtetit.
Drejtuesi i Qendrës për Kërkime Ekonomike, Zef Preçi, thotë se raporti i sotëm i Dhomës Amerikane është edhe një tjetër konfirmim shqetësues i studimeve të Qendrës mbi përkeqësimin e klimës së biznesit, sidomos vitet e fundit.
“Përkeqësimi i menjëhershëm i statusit të vendit në perceptimin e besimit të komunitetit të biznesit amerikan në ekonominë tonë është një sinjal që qeveria duhet të ndryshojë kursin e shpallur të reformave për t’u fokusuar në probleme që ndihmojnë në shëndoshjen e gjendjes dhe daljes nga kjo situatë krize dhe rrethi vicioz, ku premohen reforma dhe ato nuk ndërmerren” - tha zoti Preçi.
Ngadalësia në reformimin e drejtësisë, sipas tij, ka vonuar edhe zgjidhjen e mospajtimeve midis bizneseve mes tyre dhe midis bizneseve dhe qeverisë, e cila e ka shtuar arbitraritetin ndaj tyre, ndërsa vendim-marrja është përqëndruar në pak duar.
“Sistemi i prokurimit, megjithë uljen e numrit të rasteve me prokurim të drejtpërdrejtë pa negocim pa shpallje publike, përsëri vazhdon të jetë një atribut i një numri të kufizuar sipërmarrjesh të njohura si klientë të qeverisë dhe si oligarkë” - tha zoti Preçi.
Problemi tjetër më i madh është ndryshimi i shpeshtë i akteve ligjore pa u konsultuar me grupet e interesit dhe që shpesh dëmtojnë bizneset në garën mes tyre. Gjergj Buxhuku, drejtues i organizatës Alb-konfindustria dhe Qendrës Studimore të saj, thotë se në 30 vite edhe korrupsioni shqiptar është zhvilluar dhe modernizuar shumë nga dhënia e parave në zarfe e deri në nivelin e kapjes së shtetit, state capture.
“Sot, sëmundja e rëndë e korrupsionit, ose shfaqja më e dukshme e korrupsionit, ajo që ka pasoja më të rënda për mjedisin e biznesit, për qytetarët dhe vet demokracinë shqiptare, është korrupsioni i tipit të kapjes së shtetit. Korrupsioni State Capture është korrupsioni, i cili bëhet kryesisht në tregjet strategjike, pra, në tregjet më të rëndësishme të vendit. ky është një lloj korrupsioni, ku edhe sistemi gjyqësor e ka të vështirë të depërtojë për të ndëshkuar” - tha zoti Buxhuku.
Shpresa më e madhe, sipas tij, mbetet reformimi i thellë i sistemit të drejtësisë, që ai të godasë kapjen e shtetit.
“Ka ardhur koha që edhe një herë të mbështesim me të gjithë fuqitë tona reformimin e thellë e të shpejtë në sistemin e drejtësisë, në mënyrë që ky të depërtojë në atë korrupsion të rëndë në nivelet e larta, i cili është edhe mjaft i ndërlikuar për t’u trajtuar ashtu si duhet dhe për t’u zgjidhur” - tha zoti Buxhuku.
Dhoma Amerikane e Tregtisë deklaroi në konferencën vjetore të pranverës se presioni i efekteve të pandemisë mbi bizneset është i jashtëzakonshëm, në klimën problematike të biznesit komuniteti i investitorëve ka mungesë besimi, ndërsa korrupsioni, kërcënimi më i madh për të ardhmen ekonomike të Shqipërisë.
“Asnjë nga mundësitë për zhvillim dhe biznes që ofron vendi nuk do të japë frytet e pritshme pa luftuar korrupsionin, që është një nga 3 pengesat më të mëdha të qarqeve të biznesit” - tha në mars Presidenti i AmCham, Enio Jaço.
Dhoma Amerikane e Tregtisë vlerësoi se mundësitë për rritjen ekonomike të Shqipërisë janë të shumta, por duhet përmirësuar klima dhe besimi i komunitetit të bizneseve, duke përfituar nga pozicioni strategjik në rajon.
Facebook Forum