Sot mbushen njëmbëdhjetë vjet nga nënshkrimi i Marrëveshjes së Ohrit, e cila i dha fund konfliktit midis kryengritësve shqiptarë dhe forcave qeveritare maqedonase. Marrëveshja ka ndihmuar në përmirësimin e gjendjes së shqiptarëve në Maqedoni, por zbatimi i saj në praktikë vazhdon të ndeshet me sfida. Komuniteti ndërkombëtar vazhdon t’i japë një mbështetje të fortë marrëveshjes.
Marrëveshja e Ohrit, e cila u arrit me shumë vështirësi dhe me ndërmjetësimin e të dërguarve nga Uashingtoni dhe Brukseli, arriti t’i japë fund një konflikti pesëmujor në fshatrat e Kumanovës, Shkupit dhe Tetovës. Marrëveshja përmirësoi pozitën e shqiptarëve në Maqedoni, por ende ka opinione se kjo shkallë e të drejtave të shqiptarëve do të mund të arrihej edhe pa gjakderdhje.
Marrëveshja është miratuar në masë të madhe, por zbatimi i plotë i saj në praktikë përballet me sfida. Ligji për përdorimin e gjuhës dhe flamurit shqiptar, sipas Bashkimi Demokratik për Integrim, në pushtet, është arritje e madhe por opozita e vlerëson si nënçmues, sidomos përdorimin e flamurit shqiptar me përmasa tre herë më të vogla sipas saj, për dallim nga flamuri shtetëror maqedonas.
Përfaqësimi i shqiptarëve në institucione shtetërore dhe publike ka qenë një sfidë për qeveritë e këtij vendi dhe ndërsa numri i tyre në administratë ka arritur një nivel të pranueshëm, nuk ka, nga ana tjetër, një përfaqësim të drejtë në postet udhëheqëse. Ndarja e buxhetit për komunat dhe projektet shqiptare është një çështje mjaft e debatueshme.
Zbatimi i Marrëveshjes së Ohrit vazhdon të marrë një mbështetje të fortë nga komuniteti ndërkombëtar. Edhe Bashkimi Demokratik për Integrim, që u formua një vit pas konfliktit por nga struktura ushtarake e kryengritjes, për çdo përvjetor organizon pritje dhe solemnitete për hir të Marrëveshjes së Ohrit.
“Shqiptarët në Maqedoni historikisht janë përpjekur që ta ndërtojnë të ardhmen në vendin e tyre dhe këtë qëllim e arritën me Marrëveshjen e Ohrit, e cila u garanton që ata të jenë zotë në shtëpi të vetë”, thotë Ali Ahmeti, kryetar i Bashkimit Demokratik për Integrim.
Dy nga nënshkruesit e Marrëveshjes nuk jetojnë më: Boris Trajkovski, president i kohës dhe Imer Imeri, kryetar i Partisë për Prosperitet Demokratik. Lubço Georgievski, kryeministër gjatë asaj periudhe, tashmë drejton një parti të vogël pa ndonjë ndikim politik. Arbër Xhaferi, i cili për shkaqe shëndetësore prej vitesh është tërhequr nga politika aktive, ishte distancuar nga Marrëveshja duke kërkuar me partinë e tij një marrëveshje të re midis shqiptarëve dhe maqedonasve.
“Do të vazhdojmë me politikën tonë se Marrëveshja e Ohrit tashmë është tejkaluar dhe duhet një marrëveshje e re dhe Maqedonia duhet që shumë shpejt të bëjë kompromis në drejtimin e proceseve integruese, thotë Menduh Thaçi, kryetar i Partisë Demokratike Shqiptare.
Zëvendëskryeministri i ngarkuar për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit, Musa Xhaferi dhe ministri i Mbrojtjes Fatmir Besimi sot kanë vizituar varrezat e luftëtarëve të rënë në fshatin Sllupçan të Likovës, ku për herë të parë pjesëtarë të ushtrisë së Maqedonisë kanë vendosur kurora lulesh mbi varret e ish-pjesëtarëve të guerilës.
Ambasada amerikanë në Shkup, ndërkohë, përmes një komunikate thekson marrëveshjen historike e cila i shtroi rrugën këtij vendi drejt përparimit, qëndrueshmërisë dhe një shoqërie shumëetnike, shumëkulturore dhe me besime të ndryshme, drejt synimit për integrim të plotë në komunitetin euroatlantik.
Marrëveshja e Ohrit, e cila u arrit me shumë vështirësi dhe me ndërmjetësimin e të dërguarve nga Uashingtoni dhe Brukseli, arriti t’i japë fund një konflikti pesëmujor në fshatrat e Kumanovës, Shkupit dhe Tetovës. Marrëveshja përmirësoi pozitën e shqiptarëve në Maqedoni, por ende ka opinione se kjo shkallë e të drejtave të shqiptarëve do të mund të arrihej edhe pa gjakderdhje.
Marrëveshja është miratuar në masë të madhe, por zbatimi i plotë i saj në praktikë përballet me sfida. Ligji për përdorimin e gjuhës dhe flamurit shqiptar, sipas Bashkimi Demokratik për Integrim, në pushtet, është arritje e madhe por opozita e vlerëson si nënçmues, sidomos përdorimin e flamurit shqiptar me përmasa tre herë më të vogla sipas saj, për dallim nga flamuri shtetëror maqedonas.
Përfaqësimi i shqiptarëve në institucione shtetërore dhe publike ka qenë një sfidë për qeveritë e këtij vendi dhe ndërsa numri i tyre në administratë ka arritur një nivel të pranueshëm, nuk ka, nga ana tjetër, një përfaqësim të drejtë në postet udhëheqëse. Ndarja e buxhetit për komunat dhe projektet shqiptare është një çështje mjaft e debatueshme.
Zbatimi i Marrëveshjes së Ohrit vazhdon të marrë një mbështetje të fortë nga komuniteti ndërkombëtar. Edhe Bashkimi Demokratik për Integrim, që u formua një vit pas konfliktit por nga struktura ushtarake e kryengritjes, për çdo përvjetor organizon pritje dhe solemnitete për hir të Marrëveshjes së Ohrit.
“Shqiptarët në Maqedoni historikisht janë përpjekur që ta ndërtojnë të ardhmen në vendin e tyre dhe këtë qëllim e arritën me Marrëveshjen e Ohrit, e cila u garanton që ata të jenë zotë në shtëpi të vetë”, thotë Ali Ahmeti, kryetar i Bashkimit Demokratik për Integrim.
Dy nga nënshkruesit e Marrëveshjes nuk jetojnë më: Boris Trajkovski, president i kohës dhe Imer Imeri, kryetar i Partisë për Prosperitet Demokratik. Lubço Georgievski, kryeministër gjatë asaj periudhe, tashmë drejton një parti të vogël pa ndonjë ndikim politik. Arbër Xhaferi, i cili për shkaqe shëndetësore prej vitesh është tërhequr nga politika aktive, ishte distancuar nga Marrëveshja duke kërkuar me partinë e tij një marrëveshje të re midis shqiptarëve dhe maqedonasve.
“Do të vazhdojmë me politikën tonë se Marrëveshja e Ohrit tashmë është tejkaluar dhe duhet një marrëveshje e re dhe Maqedonia duhet që shumë shpejt të bëjë kompromis në drejtimin e proceseve integruese, thotë Menduh Thaçi, kryetar i Partisë Demokratike Shqiptare.
Zëvendëskryeministri i ngarkuar për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit, Musa Xhaferi dhe ministri i Mbrojtjes Fatmir Besimi sot kanë vizituar varrezat e luftëtarëve të rënë në fshatin Sllupçan të Likovës, ku për herë të parë pjesëtarë të ushtrisë së Maqedonisë kanë vendosur kurora lulesh mbi varret e ish-pjesëtarëve të guerilës.
Ambasada amerikanë në Shkup, ndërkohë, përmes një komunikate thekson marrëveshjen historike e cila i shtroi rrugën këtij vendi drejt përparimit, qëndrueshmërisë dhe një shoqërie shumëetnike, shumëkulturore dhe me besime të ndryshme, drejt synimit për integrim të plotë në komunitetin euroatlantik.