Lidhje

Restaurimi i Kështjellës së Irbilit


Mbi qytetin e Irbilit, kryeqytetit të rajonit kurd të Irakut, ndodhet një kështjellë që besohet se është ndërtuar gjashtë mijë vjet më parë. Pas dëmeve thuajse shkatërrimtare, tani kështjella po restaurohet nga Qeveria Rajonale e Kurdistanit me ndihmën e UNESCO-s, e cila e ka përfshirë atë në listën e objekteve të trashëgimisë kulturore globale.

Kështjella ndodhet mbi një kodër të pjerrët në zemër të Irbilit. Vendndodhja strategjike, pranë Rrugës së Mëndafshit që përshkonte Azinë nga Kina e deri në Stamboll, ka siguruar mbijetesën e saj nëpër shekuj, përfshirë edhe gjatë dyndjes së mongolëve në vitet 1300.

Kështjella e ngritur me tulla balte është riparuar e rindërtuar disa herë. Tani ajo është përfshirë në listën e objekteve kulturore të UNESCO-s dhe po restaurohet plotësisht për t’i kthyer pamjen që kishte gjatë periudhës së lulëzimit.

Dara al-Yaqoobi drejton projektin e restaurimit. Ai thotë se qeveria rajonale e Kurdistanit në Irak e ka bindur UNESCO-n për vlerat e këtij objekti:

“Më së fundi arritëm të bindim UNESCO-n se kështjella e Irbilit ka vlera të paçmueshme, prandaj duhet përfshirë në listë”.

Vendimi i UNESCO-s i dha energji të reja projektit të restaurimit dhe i dha famë globale kështjellës.

Ky objekt ka qenë vazhdimisht i banuar deri në 2007, kur qeveria rajonale zhvendosi banorët për të lejuar punimet e restaurimit.

Këto foto, marrë në 2004 dhe 2005, tregojnë njerëz që jetonin në mjediset e kështjellës. Banesat që kishin sajuar, furnizoheshin me energji elektrike, por ujë të pishëm kishte vetëm tek çesma qendrore.

Al-Yaqoobi thotë se UNESCO këmbëngul se restaurimi duhet bërë me materialet origjinale, si përshembull me tullat tradicionale.

“Kur punojmë tek ndonjë pjesë e ndërtesës, heqim tullën, e pastrojmë, pastaj e shtrojmë përsëri. Nëse mungojnë disa elementë, i prodhojmë në mënyrën si prodhoheshin dikur”.

Projekti përfshin edhe kërkime në themelet e kështjellës, ku janë zbuluar mure dhe struktura të vjetra.

“Gjetëm muret e vjetër të kështjellës. Sipas disa analizave fillestare, kuptojmë se kjo pjesë e kështjellës i përket periudhës së Islamit të hershëm, pra mbi 1000 vjet më parë. Ndërsa në pjesën e poshtme të themeleve mund të ketë struktura nga periudha asiriane”.

Ashtu si me tullat, edhe punimet e drurit dhe çatia po restaurohen në bazë të standardeve të UNESCO-s. Zoti al-Yaqoobi thotë se ekipi i tij ka shpenzuar vite të tëra duke studiuar kështjellën nga fotografi të vjetra, rrëfime dhe kujtime të hershme nga banorët dhe duke analizuar strukturën e ndërtesës.

Kur të përfundojë puna e restaurimit, kështjella do të shndërrohet edhe një herë në një simbol të Kurdistanit dhe një relike të rolit që ka pasur në këtë pikë të globit.

XS
SM
MD
LG