Lidhje

Rrëzimet aksidentale - rreziku kryesor për të moshuarit


Studimet tregojnë se rrëzimet aksidentale janë shkaku kryesor i lëndimeve dhe vdekjeve tek të moshuarit. Shkencëtarët në Universitetin e Mizurit po zhvillojnë teknologji për t’u dhënë ndihmën e shpejtë të lënduarve dhe për të gjetur një mënyrë për të parandaluar rrëzimet.

Ish zonja e parë Nancy Reagan u shtrua në spital për pak orë pasi u rrëzua me 17 shkurt në shtëpinë e saj në Los Angeles. 85 vjeçarja, Nancy Reagan duket fizikisht e dobët por mjeku i saj tha se nuk ka pësuar dëmtime. Neurologët thonë se rrëzimi nuk është pjesë normale e pleqërisë.

Shumë njerëz rrëzohen. Por të moshuarit janë më në rrezik dhe gjysma e atyre që rrëzohen ka të ngjarë të rrëzohen përsëri. Njerëzit rrëzohen kur pësojnë hemoragji cerebrale ose goditje në zemër. Ndihma e shpejtë mund të shpëtojë jetë dhe të parandalojë dëmtime të mëtejshme të zemrës dhe trurit. Njerëzit rrëzohen edhe për arsye të tjera. Dhe nga kjo shkaktohen fraktura të legenit, dëmtime të trurit dhe të tjera dëmtime që e bëjnë rrëzimin shkakun kryesor të vdekjeve nga plagët e marra tek të moshuarit.

Rënia është gjitashtu shkaku i dëmtimeve jo vdekjeprurëse mes të moshuarve dhe shkaku numër një i shtrimeve në spital të kësaj grupmoshe për shkak të traumave që pësojnë. Marilyn Rantz në Univeristetin Mizuri përdor dublantë kaskaderë në studimin e saj. "Miliarda dollarë shpenzohen për të mbuluar koston e kujdesit shëndetësor për mjekimin e të dëmtuarve nga rrëzimet. Prandaj puna jonë është përqëndruar jo vetëm në gjetjen e shkaqeve që shkaktojnë rrëzimin por edhe në vlerësimin e rreziqeve që vijnë prej tyre. Nëse studiuesit do të arrijnë të zbulojnë se kur një person është më në rrezik të rrëzohet, para se kjo të ndodhë, ata mund të ulin koston e mjekimeve dhe mund të parandalojnë shumë dhimbje dhe vuajtje."

Zonja Rantz punon me Marjorie Skubic dhe shkencëtarë të tjerë në Univeristetin e Mizurit. "Mund ta përdorim këtë përvojë për të ndërtuar programe kompjuterike në mënyrë që të jemi në gjendje të njohim automatikisht si ndodhin këto rrëzime në jetën e përditshme."

Studiuesit marrin të dhëna nga kamerat dhe sensorët dhe i hedhin në kompjuter për të zbuluar shenja paralajmëruese para se të ndodhë rënia. Për studimin, kamerat u vendosën në një azil pleqsh. Eva Olweean po mëkëmbet nga thyerja e legenit. Ajo thotë se do të donte të parandalonte ndonjë aksident tjetër si ky. "Nuk është e lehtë të kalosh tërë këto dhimbje."

Profesor Skubic thotë se kompjuterat mund të dallojnë ndryshimin midis shtrirjes në dysheme dhe asaj në divanë. Kur dikush rrëzohet, bie alarmi dhe ndihma vjen menjëherë. Programi kompjuterik mund të paralajmërojë infermjeret kur ka ndryshim në mënyrën e ecjes së të moshuarve. Nëse dikush është më në rrezik për t’u rrëzuar, infermierët mund t’i mësojnë atij teknika për të parandaluar rënien. //ad//

XS
SM
MD
LG